Miało być inaczej, chciałam napisać o czymś innym, ale stało się tak, że obejrzałam coś, czego już nie mogę "od-zobaczyć" i temat, który miałam wcześniej poruszyć, zbiegł mi się i trochę pomieszał z tym dzisiejszym przeżyciem. 

Czytałam sobie w ramach relaksu biografię Lucy Maud Montgomery, tę panią od Ani z Zielonego Wzgórza. Jedna z najbardziej rozpoznawalnych pisarek dla dzieci i młodzieży cieszy się opinią neurotyczki, osobowości depresyjnej, krążą nawet pogłoski, że zeszła z tego świata popełniając samobójstwo. Biografia Montgomery autorstwa Mollie Gillen to nie jest pozycja najwyższych lotów, ale w miarę czytania odsłaniała się przede mną postać autorki, którą rozumiem i która w jakiś sposób jest mi bardzo bliska.

Lucy Maud Montgomery była bardzo wrażliwą i inteligentną kobietą, ze wspaniałym zmysłem obserwacji i doskonałym poczuciem humoru. Mieszanka idealna, ale tylko pozornie. Tacy ludzie zawsze cierpią. Są na to skazani, bo świat takich nie lubi. 

Maud całe życie marzyła o napisaniu czegoś wielkiego, stworzeniu wielkiej literatury na miarę Byrona ("Więźnia Chillonu" uczyła się na pamięć, gdyż jak mówiła, chciała go pamiętać po śmierci). Z każdym rokiem uświadamiała sobie swoje ograniczenia i pozbawiała się złudzeń. Zdawała sobie sprawę, że jej książki to literatura "dla pensjonarek". A jednak nie ma chyba kobiety, która nie słyszałaby o "Ani z Zielonego Wzgórza". Ja sama od niepamiętnych czasów za swoje największe przyjaciółki uważam Anne Shirley i Emilkę ze Srebrnego Nowiu. I jestem już na tyle dojrzała, żeby bez mrugnięcia przyznać, że "Błękitny zamek" to jedna z najlepszych książek, jakie przeczytałam. 

W czym tkwi siła książek Montgomery - debatują o tym krytycy i literaturoznawcy od lat. 

A ja myślę, że w prostym pięknie, w zwyczajnym - niezwyczajnym zachwycie nad czymś, co mijamy na co dzień, nie zauważając. Dla niej kwitnąca jabloń była powodem do ogromnego wzruszenia, szum fal morza wprawiał ją w ekstazę, a wschody i zachody słońca do końca życia uważała za najprawdziwszy i największy cud.

Egzaltacja? Być może. Ubolewała nad ludźmi "bez krzty wyobraźni", cierpiała z powodu panoszącej się wokół brzydoty. Obsesyjnie nienawidziła literatury naturalistycznej, pisząc o niej, że przypomina jej fotografię chlewu lub latryny w dużym powiększeniu. Zawsze wyznawała pogląd, że sztuka to dążenie do piękna. Autorka jej biografii pisze o Maud: "Poznała dobrze brzydotę świata, ale czy musiała wciąż się jej przyglądać, jeśli mogła zerkać w drugą stronę?" 

Obiecywałam sobie rówież starać się patrzeć w tę drugą stronę, gdy tymczasem coś zgoła innego niespodziewanie podsunięto mi pod oczy. Trailer nowego filmu Wojciecha Smarzowskiego, filmu, który będzie miał premierę we wrześniu, a nosi mówiący już od razu wszystko tytuł "Kler". 

Jak pisałam na początku, nie da się tego od-zobaczyć, a obejrzenie powoduje uczucie skąpania się w szambie i naprawdę trudno potem wywabić ten smród, który zdaje się zatykać wszystkie pory w skórze. Trailer tego filmu (reżyseruje go Patryk Vega) pokazuje, że jest to coś, co ma widzów sprowadzić już do ostatecznego parteru. Wyszydzone są wszystkie rzeczy, które mają być wyszydzone, subtelność humoru to coś na miarę hipopotama nawlekającego igłę. Żal mi tych wszystkich ludzi, którzy biorą w tym udział, żal mi Smarzowskiego, który tak bohatersko pokazuje kolejną "prawdę" o nas Polakach. Żal mi go tak bardzo, że wybaczam mu to, co robi, wybaczam mu to, że jest takim klasycznym współczesnym bohaterem, "który nie boi się poruszać tematów tabu". Nie wybaczam mu jednak tego, że w rolach głównych obsadził te same gęby: Jakubika, Gajosa, Więcławskiego. 

Dedykuję im wszystkim wiersz Lucy Maud Montgomery (poetką była jeszcze słabszą niż pisarką, podobno) 

"Mam ochotę

wziąć

wszystkich 

szalbierców

za włosy

(jeśli takowe mają)

I przeciągnąć ich

po podwórzu

kilka razy,

a potem pociąć

na drobne kawałki

i zatopić

w toni błękitnego morza.

Nie potrafią pisać.

Są puści,

puste jest to, co robią

A przynajmniej

są zbyt leniwi,

żeby tworzyć.

To wszystko.

To cała o nich prawda."

 

---

tagi: polskie kino  smarzowski  vega 

	bozenan
	6 sierpnia 2018 22:11

16     1798    10 zaloguj sie by polubić